Het COM-B model is een model voor gedragsverandering dat ontwikkeld is door de Britse wetenschappers Susan Michie en Robert West. Het model is gericht op het begrijpen en beïnvloeden van gedrag en kan gebruikt worden om patienten te helpen hun gedrag te veranderen in het kader van gezondheid en welzijn.
Dit model stelt dat gedrag bepaald wordt door drie factoren:
- Capaciteiten (wat iemand kan doen)
- Omgeving (wat iemand om zich heen ziet)
- Motivatie (wat iemand wil doen)
- Door te werken aan deze factoren, kan duurzame gedragsverandering bewerkstelligd worden.
COM-B staat dan ook voor: Capaciteit + Omgeving + Motivatie = Behavior (Gedrag)
Naast COM-B is het model van de fasen van gedragsverandering een bekende.
Capaciteiten
Capaciteiten omvatten de vaardigheden, kennis en hulpmiddelen die nodig zijn om een bepaald gedrag te vertonen. Bijvoorbeeld, als het doel is om patiënten te helpen meer te bewegen, zijn capaciteiten zoals de fysieke conditie of kennis over hoe beweging te integreren in het dagelijks leven.
Capaciteit weer wordt opgedeeld in lichamelijk kunnen (bv fysieke conditie), en psychologisch kunnen (bv kennis en begrip van bewegen)
Omgeving
De Omgeving wordt in het model gevormd door factoren die gedragsverandering in de weg staan, zoals gebrek aan tijd of middelen, sociale druk of ongunstige leefomstandigheden. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen fysieke omgeving en sociale omgeving.
Het kan bijvoorbeeld dat in iemands woonomgeving nauwelijks winkels zijn die gezond eten verkopen. Dan is de fysieke omgeving een belemmering.
Het kan ook zijn dat iemand die wil stoppen met roken getrouwd is met iemand die wel blijft roken, en diegene niet steunt in de stoppoging. Dan is de sociale omgeving een probleem.
Motivatie
Motivatie omvat de opwinding, interesse en doelgerichtheid die nodig zijn voor een gedragsverandering. Bijvoorbeeld, als een patiënt gemotiveerd is om beter te eten, kan dit leiden tot het maken van gezonde voedingskeuzes en het volgen van een voedingsplan.
Motivatie kun je opdelen in reflectieve motivatie en automatische motivatie.
Reflectieve motivatie is motivatie waarbij bewuste denkprocessen betrokken zijn (bijv. plannen maken en evalueren)
Automatische motivatie is motivatie waarbij gewoontegedrag, instinctieve reacties en emotionele processen een rol spelen (bijv. verlangens en gewoontes)
Bewezen effectieve methodes om motivatie te vergroten zijn Motiverende Gespreksvoering en Functional Imagery Training.
Workshop Gedragsverandering
Het COM-B model stelt dat gedrag beïnvloed wordt door de interactie tussen deze drie componenten. Als een persoon bijvoorbeeld niet voldoende motivatie heeft om een bepaald gedrag te vertonen, kan het helpen om de capaciteiten te versterken of de omgeving te veranderen. Aan de andere kant, als een persoon wel voldoende motivatie heeft, kan het helpen om de capaciteiten te versterken of de omgeving nog geschikter te maken om het gedrag te versterken.
Met dit model kun je samen met een patiënt bekijken waar de grootste belemmeringen voor gedragsverandering liggen, en proberen daar iets aan te doen. Wil je meer weten over de mogelijkheden om dit model te leren gebruiken? Neem dan snel contact op via onderstaand formulier, of mail rutger@burosherpa.nl.
Een uitgebreide wetenschappelijke beschrijving kun je hier lezen (Engels)
